Wat is een Seminogram of Spermiogram?
Sperma-onderzoek bestaat uit een analyse van een zaadmonster. Het is het belangrijkste onderzoek om de mannelijke vruchtbaarheid te bepalen. Dit onderzoek wordt macroscopisch en microscopisch uitgevoerd. In een sperma-onderzoek wordt een analyse gemaakt van de waarden op de volgende grootheden: pH , volume, vervloeiing, viscositeit, aantal zaadcellen, beweeglijkheid, levensvatbaarheid en morfologie. Daarnaast wordt een capacitatietest uitgevoerd, waarmee we kunnen vaststellen hoeveel zaadcellen het monster nog bevat na de uitvoering van de onderzoeken.
De in het onderzoek te bestuderen grootheden en hun referentiewaarden zijn als volgt:
pH: De pH-waarde moet tussen 7,2 en 8,1 liggen, hoewel er geen bewijs is dat een waarde die hoger ligt dan 8,1, negatief is. Lagere waarden kunnen duiden op een genitale infectie.
Volume: Het volume moet meer dan 2 ml zijn. Een zaadmonster van minder dan 2 ml wordt aangeduid als hypospermie. Een lager volume kan wijzen op een belemmering die veroorzaakt wordt door een genitale infectie, een aangeboren afwijking van de zaadleiders, of een retrograde ejaculatie (‘droog orgasme’, waarbij het sperma in de blaas verdwijnt).
Vervloeiing: Als het zaadmonster wordt verzameld is het in gestolde toestand en moet het vloeibaar worden om de analyse uit te voeren. De omzetting naar een vloeibare toestand duurt normaal 20-30 minuten. Als dit niet gebeurt, dan kan dit een aanwijzing zijn voor een disfunctie in de prostaat.
Viscositeit: Zodra het zaadmonster vloeibaar is gemaakt, moet het sperma iets stroperiger zijn dan water. Als het monster zeer stroperig is, dan kan dit toegeschreven worden aan een niet goed functionerende prostaat, frequente zaadlozing, en/of de psychische toestand van de patiënt. Een verhoogde viscositeit is geen oorzaak voor onvruchtbaarheid, maar kan van invloed zijn op de resultaten bij volgende onderzoeken van het zaadmonster, zoals de concentratie en de beweeglijkheid van de zaadcellen.
Zaadcellentelling: Normale waarden moeten boven de 20 miljoen per ml zijn. Bij lagere waardes wordt het monster op grond van het aantal zaadcellen ingedeeld in de volgende categorieën:
- Matige oligozoöspermie: tussen 10 en 20 miljoen zaadcellen per ml
- Ernstige oligozoöspermie: tussen 0,1 en 10 miljoen zaadcellen per ml
- Cryptozoöspermie: minder dan 0,1 miljoen zaadcellen per ml
- Azoöspermie: er zijn geen zaadcellen in het ejaculaat
Beweeglijkheid: Beweeglijkheid is gebaseerd op de waarneming van het zaadmonster door de microscoop. Hierbij wordt de volgende indeling gehanteerd:
- Type A: Excellent. Snelle voorwaartse verplaatsing in rechte lijnen (ook aangeduid als “+++”)
- Type B: Matig. Langzame voorwaartse beweging in rechte lijnen (ook aangeduid als “++”)
- Type C: Geen progressieve snelheid, in lijnen die niet of nauwelijks recht zijn (ook aangeduid als “++”), of beweging van de zaadcellen bijna zonder verplaatsing (ook aangeduid als “+”)
- Type D: Onbeweeglijk
Leefbaarheid of vitaliteit: de test op leefbaarheid geeft het aantal levende zaadcellen aan, ook als deze niet bewegen. Door middel van een kleurstof worden de dode zaadcellen gemarkeerd. Wanneer de waarde lager is dan 60%, dan wordt van een dood zaadmonster gesproken.
Morfologie: De studie van de vorm van de zaadcellen. Bij dit onderzoek wordt getoetst aan de strenge criteria van Tygerberg, waarbij een zaadmonster als morfologisch normaal wordt beschouwd, als het aantal normale zaadcellen 4 % of meer is.
Zaadcapacitatie
Dit is het proces waarbij de zaadvloeistof wordt gescheiden van de zaadcellen. Het is een natuurlijk proces dat tijdens het voortplantingsproces plaatsvindt. In het laboratorium stelt deze techniek ons in staat om de zaadvloeistof af te scheiden en ook de kwalitatief goede zaadcellen te onderscheiden van de kwalitatief slechte zaadcellen. Het is een selectieproces, waarmee we het aantal en de beweeglijkheid kunnen zien van de cellen die het proces hebben doorstaan. Deze test geeft ons, indien nodig, aanwijzingen over de toe te passen kunstmatige voortplantingtechniek.
